Kültürel Miras ve Koruma: Kim İçin? Ne İçin?'de Asu Aksoy ve Burçin Altınsay, İstanbul Teknik Üniversitesi'nden Doç. Dr. Yıldız Salman ve Yıldız Teknik Üniversitesi'nden Doç. Dr. Ebru Omay Polat ile deprem riski nedeniyle yıkılmak istenen Ataköy I. kısımda yer alan F Blok vakasını ve İstanbul’un modern mimari mirasının önemli örneklerinden Ataköy toplu konutlarının bu şekilde nasıl kaybedileceğini, tam tersine yıkmadan neden ve nasıl korunmaları gerektiğini konuşuyorlar.
Geçtiğimiz Haziran ayında modern mimari mirasın korunması için çalışan docomomo Türkiye Ulusal Çalışma Grubu, docomomo_international, ICOMOS Türkiye 20. Yüzyıl Mirası Ulusal Bilimsel Komitesi, Iconic Houses, KORDER Koruma ve Restorasyon Uzmanları Derneği ve Ataköy I. Kısım Koruma ve Güzelleştirme Derneği, 'Ataköy I-II. kısımlar Modern Mimarlık Mirası olarak Korunmalıdır' diyen bir bildiri yayınladılar. Bildiride, 1957 - 1964 yılları arasında tasarlanarak İstanbul Bakırköy’de bir toplu konut alanı olarak inşa edilen Ataköy I. ve II. kısımların dönemin en yenilikçi planlama ve mimarlık anlayışı ve en ileri yapım teknolojileri kullanılarak üretilmiş olduğunun altı çiziliyor ve bu planlı konut alanının bütünlüğünün kentsel dönüşüm ve deprem riski gerekçeleri ile rant odaklı yıkım tehditleri ile karşı karşıya kaldığı vurgulanıyordu. Bir bütünlük arz eden bu modern konut mirasına yönelik tehdit I. kısımda yer alan F Blok’un deprem riski taşıdığı gerekçesi ile yıkım kararında somutlaştı. Binalar bazında tek tek ilerleyen bu uygulamanın yakın gelecekte tüm blokların yıkılarak yeniden inşa edilmesi tehlikesini beraberinde getirdiğine işaret eden bildiri, 'Ataköy I. ve II. kısımlardaki konutlara miras değerleri gözetilerek yaklaşılması ve güçlendirilerek dirençli ve sürdürülebilir bir yerleşim olarak geleceğe taşınması Türkiye’nin modern konut mirası açısından büyük önem taşımaktadır. Bu süreçte yer alan tüm karar vericileri bu hassasiyetle davranmaya davet ediyoruz' diyordu.
1989 yılında Ataköy I., II ve diğer tüm kısımları ile bölgenin Ataköy Turizm Merkezi olarak ilan edilmesi ve itirazlara rağmen yapım yetkisi Kültür ve Turizm Bakanlığı'na geçen imar planlarının devreye girmesi akabinde, sahil kısmından başlanılarak otel, rezidans gibi yüksek katlı ve yoğunlukta binalar inşa edilmeye başlanmıştı. 1989 öncesinde İstanbulluların ve Ataköy ahalisinin plaj ve rekreasyon kullanımı için tasarlanmış kıyı alanı tamamen imara açılmıştı. Ataköylülerin kurduğu dernekler, odalar ve docomomo Türkiye gibi sivil toplum kuruluşlarının 2000’li yıllardan itibaren Ataköy modern mirasının giderek genişleyen bu turizm dönüşümü baskısı karşısında korunması için tescilleme çabalarında bulunduklarını, davalar açıldığını ve sürecin yakından takip edildiğini görüyoruz.
Bu akşam konuklarımız İstanbul Teknik Üniversitesi'nden Doç. Dr. Yıldız Salman ve Yıldız Teknik Üniversitesi'nden Doç. Dr. Ebru Omay Polat ile Ataköy I. ve II. kısımların modern mimari miras bağlamında önemini, değerlerini, İstanbul’un modernleşmesi içindeki yerlerini ve neden ve nasıl korunmaları gerektiğini konuşuyoruz. Salman ve Polat da bu mücadelede yer alan kişiler ve kendileri ile Ataköy mirasının korunması mücadelesini ve bugün deprem riski karşısında tek seçeneğin yıkım ve yeniden yapım olarak gösterilmesinin sakıncalarını ele alıyoruz.
